اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم.

بخش چهاردهم:

الف ) حضرت زکریا ع

ب ) حضرت یحیی ع

پیش گفتار

    در بخش های مربوطه از مباحث پیشین ، از پیامبر اولوا العزم الاهی حضرت ابراهیم ع و ذریه[1] و آل او[2] به عنوان برگزیدگان و فرستادگان خداوند یگانه سخن به میان آمد و هم اکنون قصد بر این است تا ان شاءالله و البته به یاری او در این بخش به رسالت دو برگزیده ی دیگر الاهی از نسل او یعنی حضرت زکریا ع و فرزندش حضرت یحیی ع پرداخته شود.

گفتار نخست ) توضیحات

1 – اینکه حضرت زکریا ع و حضرت یحیی ع از ذریه ی حضرت ابراهیم ع و همانند دیگر برگزیدگان و فرستادگان الاهی از صالحین بوده اند و این مزد نیکوکار بودن آن حضرت است.: « وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَى وَعِیسَى وَإِلْیَاسَ کُلٌّ مِنَ الصَّالِحِینَ (85 انعام) با توجه به آیات 83-91 » .  

   و این مهم روشن می سازد که وقتی در سلام نماز می گوییم: السلام علینا و علی عبادالله الصالحین؛ منظور به طریق اولی چه کسانی هستند.

2 -  اینکه حضرت زکریا و حضرت یحیی ع از آل یعقوب ع به عنوان سبط او می باشند که در واقع به همان آل ابراهیم ع بر می گردد.[3]  

3 – اینکه این دو حضرت از پیامبران تبلیغی خداوند بوده اند.

گفتار دوم ) حضرت زکریا ع

الف) « ... هُنَالِکَ دَعَا زَکَرِیَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ (38) فَنَادَتْهُ الْمَلائِکَةُ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیَى مُصَدِّقًا بِکَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَسَیِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِیًّا مِنَ الصَّالِحِینَ (39) قَالَ رَبِّ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلامٌ وَقَدْ بَلَغَنِیَ الْکِبَرُ وَامْرَأَتِی عَاقِرٌ قَالَ کَذَلِکَ اللَّهُ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ (40) قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِی آیَةً قَالَ آیَتُکَ أَلا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَةَ أَیَّامٍ إِلا رَمْزًا وَاذْکُرْ رَبَّکَ کَثِیرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِیِّ وَالإبْکَارِ (41 آل عمران) » .

ب ) « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم.کهیعص (1) ذِکْرُ رَحْمَةِ رَبِّکَ عَبْدَهُ زَکَرِیَّا (2) إِذْ نَادَى رَبَّهُ نِدَاءً خَفِیًّا (3) قَالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْبًا وَلَمْ أَکُنْ بِدُعَائِکَ رَبِّ شَقِیًّا (4) وَإِنِّی خِفْتُ الْمَوَالِیَ مِنْ وَرَائِی وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا (5) یَرِثُنِی وَیَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا (6) یَا زَکَرِیَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلامٍ اسْمُهُ یَحْیَى لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِیًّا (7) قَالَ رَبِّ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلامٌ وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْکِبَرِ عِتِیًّا (8) قَالَ کَذَلِکَ قَالَ رَبُّکَ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُکَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَکُ شَیْئًا (9) قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِی آیَةً قَالَ آیَتُکَ أَلا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَ لَیَالٍ سَوِیًّا (10) فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَى إِلَیْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُکْرَةً وَعَشِیًّا (11 مریم) » .

پ ) « وَزَکَرِیَّا إِذْ نَادَى رَبَّهُ رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْدًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ (89 انبیاء) » .

   این آیات کریمه می رساند که حضرت زکریا ع در پنهانی و خلوت خود در محراب عبادت، خدای یکتا را که شنونده ی دعاهاست خواند و با توجه به عارض شدن سالمندی بر وی و نیز نازا بودن همسرش و بیمناکی از وارثان کنونی اش؛ از او یعنی خداوند خواست که از نزد خود به او نسلی پاکیزه و جانشینی شایسته ببخشد و تنهایش نگذارد به نحوی که این جانشین پاکیزه ی مورد درخواستش از حضرتش جل و علا؛ وارث او و وارث آل یعقوب باشد.

   خداوند یکتا هم دعای آن حضرت را اجابت و از طریق فرشتگانش به او مژده ی فرزندی که تا پیش از آن همنامی نداشته و نیز از انبیا و صالحین قرارش داده و نامش یحیی است را می دهد، که حضرت زکریا پس از شنیدن این ندا و شدت شوق برآورده شدن حاجتش؛ از خدا می خواهد که به او در این مژده ی داده شده یک آیه و نشانه ای قرار دهد چرا که هم خودش از فروغ پیری برخوردار شده و هم همسرش نازاست و بنابراین چگونه می شود که آنان دارای فرزندی شوند.؟ که به او گفته می شود که این کار خداست که آنچه بخواهد انجام می دهد، و بعد به او می فرماید که این کار برای من آسان است همانگونه که پیش از این تو را که هیچ نبودی آفریدم. سپس نشانه ای که برای وی برای تحقق این نوید از سوی خداوند قرار داده می شود این است که تا سه روز با کسی سخن نگوید مگر اینکه با رمز و اشاره باشد. ضمن اینکه ذکر خدا را در بامدادان و شامگاهان بسیار بگوید.

نتیجه گیری این بحث (گفتار دوم)

1 – اینکه باید فقط خدای یکتا را برای برآورده شدن حاجات خواند، آن هم در پنهانی. یعنی نه با صدای بلند و گوش خراش که باعث آزار دیگران شود و ... چرا که خداوند یکتا شنونده ی و اجابت کننده ی دعاها و از رگ گردن به انسان نزدیکتر است. یعنی او بر همه چیز احاطه دارد و جای دوری نیست که صدا به او نرسد یا برای رسیدن صدا به او نیازمند ادوات و یا فریاد کشیدن باشیم (سبحان الله) و ... بلکه تنها کافی است که از صدق دل و صمیم قلب همراه با پاکیزه دلی او را صدا کرده بخوانیم تا ان شاءالله به لطف حضرتش اجابت کند که همانا اجابت کننده ای هم جز او نیست و او هم نیکوکاران را دوست دارد: « ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ (55) وَلا تُفْسِدُوا فِی الأرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ (56 اعراف)» .

2 – اینکه فضل خدا بر بندگانش تمامی ندارد و آنقدر گسترده است که وقتی رحمتش به کسی به لحاظ صاحب فضل بودنش تعلق گیرد؛ انجامش برای مردم به مثابه یک امر خارق العاده است، همانگونه که پیشتر دیدیم و خواندیم و بدان ایمان داریم که او آتش را بر ابراهیم ع سرد و سلامت کرد و یونس ع را از شکم ماهی زنده و سالم بیرون آورد و رهایی و رسالتی دیگر بخشید و... در اینجا هم در بزرگسالی و در عین نازا بودن همسرش؛ به زکریا ع بشارت فرزندی صالح از انبیا داده شد و ...؛

 پس انجام چنین اموری بر خدای یکتا کاری ندارد و بواسطه ی این امور باید به او ضمن اندیشه و خردورزی ایمان آورد چرا که خارق العاده است. زیرا کسانی همچون فرعون و ملا او وقتی آن معجزات الاهی یعنی عصای موسی و ید بیضای او را دیدند؛ جز این نبود که از سر استکبار، این امور خارق العاده را که همه از قدرت خداوند ناشی می شد را جادو دانستند و موسی ع را جادوگر و ....، تا آنجا که بالاخره به خاطر ایمان نیاوردن مورد عذاب خدا واقع و در دریا غرق شدند و این موسی ع و هارون ع و مومنین همراه آن دو بودند که به یاری خدا و بر اساس وعده اش که با مومنین است نجات یافتند و ...، که شرحش پیشتر طی بخشی جداگانه گذشت

3 – اینکه تنها و تنها باید خداوند را صدا زد و او را ندا در داد و به درگاهش برای حاجات و اجابتشان از جانب حضرتش دعا کرد ، چه آنکه برابر آیات مربوطه ی کریمه ی فوق؛ وقتی فرشتگان الاهی به زکریا ع بشارت فرزند و یا اجابت خواسته اس از سوی خدا را دادند؛ او نه فرشتگان که خداوند یا پروردگارش که پروردگار جهانیان است را خواند و گفت که چگونه مرا فرزندی باشد که خود پیرم و همسرم نازا و ...؛ لذا برایم در این کار نشانه ای قرار ده و ...؛ پس روشن می شود که باید برای اجابت دعاها ، فقط و فقط خداوند یکتا را خواند و نه کسی جز او را. زیرا این تنها او است که شنونده و اجابت کننده ی دعاهای بندگانش و قریب مجیب   است و نه کسی غیر از او. پس نباید کسی را با او خواند که تبعات خود را دارد: « وَلا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لا إِلَهَ إِلا هُوَ کُلُّ شَیْءٍ هَالِکٌ إِلا وَجْهَهُ لَهُ الْحُکْمُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (88 قصص با توجه به آیات 84-87)».  

4 ) اینکه باید دانست که خداوند یگانه همانگونه کارهای شگفت انگیز و خارق العاده که برایش آسان است و وقتی اراده اش به چیزی قرار گیرد آن را انجام می دهد؛ که برای نمونه خود ما را که هیچ بودیم آفرید و این موضوع را در آیه ی مذکور به زکریا ع یادآور شده[4] تا به خود مراجعه و در خود برای این کار اندیشه نماید ؛ بلکه باید بیشتر دانست که خدا آنچه بخواهد انجام می دهد و در این راه هم نیازی به هیچ کس ندارد و وسیله ای هم نمی خواهد چرا که فراهم کننده و دهنده ی اسباب به بندگانش هم در دست اوست همانگونه که به ذوالقرنین اسباب لازم را داد و ...؛ که بر پا شدن رستاخیز یکی از آنهاست و در تحققش که دانشش نزد اوست هیچ تردیدی نیست، و لذا باید دانست که برانگیخته شدنی دوباره برای همه که در این دنیا بودند و سپس مردند هست.« وَیَقُولُ الإنْسَانُ أَئِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَیًّا (66) أَوَلا یَذْکُرُ الإنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ یَکُ شَیْئًا (67) فَوَرَبِّکَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّیَاطِینَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِیًّا (68 مریم) ». با توجه به آیات 69-72.   

5 ) اینکه نباید از ذکر و یاد خدا در بامدادان و شامگاهان غافل شد چرا که هم در اجابت دعاها موثر است و هم گویای بنده ی مخلص و مومن و مسلمان برای خداوند بودن است و هم اینکه دلها با ذکر او است که آرامش می یابد و ....