نتیجه گیری این مطلب تا اینجا    

1 ) اینکه خداوند یکتا ولی مطلق مومنین است و آنان را از تاریکی ها به سوی روشنایی بیرون می برد.

2 ) اینکه او ولایت مومنین را به رسول خدا ص و به دیگر اولیای خود بر مومنین داده است و بنابراین باید مطیع این امر بود.

3 ) اینکه پی برده شد که حجت های خداوند از همنوع بر مومنین؛ آن هم پس از رحلت حضرت رسول اکرم ص، اولیای خدایند.

4 ) اینکه امور دین و مومنین پس از رحلت خاتم النبیین ص؛ لازم شده است که بر اساس موضوعِات « ولی » و « ولایت » که در طول ولایت خداوند و فرستاده اش یعنی حضرت محمد ص است به پیش رفته و به سرانجام برسد.

5 ) اینکه این امر می رساند که موضوعات " خلافت " و " خلیفه " در رابطه با جانشینی پیامبر ص پس از رحلت آن رسول گرامی اسلام که در سقیفه رخ داد؛ امری بدیع بوده و نمی توانسته بر مبنای کلام مقدس الاهی که سخن از " ولی " و " ولایت " مومنین است بوده باشد.

6 ) اینکه روشن می شود که چرا رسول گرامی اسلام ص در حجه الوداع و در محل غدیر سخن از " مولی " به میان می آورد و علی ع را پس از خود که مولای مومنین است؛ " مولای " آنان می نامد و ...؛:« مَنْ کُنْتُ مَولاهُ فَعَلیٌ مَولاهُ. اَللّهمَ والِ مَنْ والاهُ وَ عادٍ مَنْ عاداهُ و ...»؛     که البته خود دلیلی است بر همان مقوله ی " ولایت مومنین " پس از رسالت آن حضرت ص که علی ع " ولی مومنین " معرفی شد. آن هم از آن جهت که برابر کلام مقدس خداوندی؛ رسول خدا به مومنین از خودشان سزاوارتر می باشد: النَّبِیُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُهَاجِرِینَ إِلا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَى أَوْلِیَائِکُمْ مَعْرُوفًا کَانَ ذَلِکَ فِی الْکِتَابِ مَسْطُورًا (6 احزاب). که البته می توان گفت آن بخش از این آیه ی کریمه که مرتبط با سزاواری برخی از اولوالارحام بر برخی دیگر نسبت به مومنین و مهاجرین است و در کتاب خدا هم مسطور می باشد؛ به همان معصومین ع و ولایت آنان بر مومنین پس از رحلت رسول اکرم ص و به طریق اولی البته به ولایت حضرت علی ع که توسط پیامبر ص در همان واقعه ی غذیر بیان و انجام شد؛ و سپس دیگر ائمه ع اشاره دارد به نحوی که زمین پس از خاتم النبیین بدون حجت الاهی نمانده، چرا که سخن از مومنین و مهاجرین به میان آمده است. والله اعلم. و بدینگونه است در این رابطه آیه ی 75 سوره ی انعام : وَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْ بَعْدُ وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا مَعَکُمْ فَأُولَئِکَ مِنْکُمْ وَأُولُو الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ (75) . 

   و این بدان معناست که در ارتباط با امور مسلمین و مومنین، تنها این مقوله ی « ولایت » است که در طول ولایت رسول خدا و به طریق اولی ولایت خداوند یگانه جریان دارد و نه جز آن؛ آنهم با " ولی مومنین " بودن حضرت علی ع که تمامی حضار با او در حضور رسول اکرم ص و البته بالاتر از آن در محضر خداوند یکتا، بیعت کردند؛ و روشن است که در این ارتباط برابر کلام مقدس الاهی باید مومنین حاضر در این مراسم همانند دیگر بیعت ها و عهدها؛ آن را نگه می داشتند و نقض نمی کردند: إِنَّ الَّذِینَ یُبَایِعُونَکَ إِنَّمَا یُبَایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّمَا یَنْکُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتِیهِ أَجْرًا عَظِیمًا (10 فتح) .

 البته به عنوان یک باور و جان کلام در رابطه با معرفی حضرت علی به عنوان ولی مومنین پس از خود توسط رسول اکرم ص در رخداد غدیر اینکه؛ باید یادآوری کرد که خاتم النبیین ص در این خصوص چیزی از جانب خود به مردم حاضر نگفته بلکه به طور مسلم از جانب خداوند یکتا و به اذن او بوده است زیرا که رسولان خدا نمی توانسته اند از نزد خود آیه ای بیاورند یا مطلبی را بگویند، مگر اینکه به اذن الله بوده باشد: وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلا مِنْ قَبْلِکَ وَجَعَلْنَا لَهُمْ أَزْوَاجًا وَذُرِّیَّةً وَمَا کَانَ لِرَسُولٍ أَنْ یَأْتِیَ بِآیَةٍ إِلا بِإِذْنِ اللَّهِ لِکُلِّ أَجَلٍ کِتَابٌ (38) یَمْحُوا اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَیُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ (39 رعد). ///    وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلا مِنْ قَبْلِکَ مِنْهُمْ مَنْ قَصَصْنَا عَلَیْکَ وَمِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْکَ وَمَا کَانَ لِرَسُولٍ أَنْ یَأْتِیَ بِآیَةٍ إِلا بِإِذْنِ اللَّهِ فَإِذَا جَاءَ أَمْرُ اللَّهِ قُضِیَ بِالْحَقِّ وَخَسِرَ هُنَالِکَ الْمُبْطِلُونَ (78 غافر) .

7 ) اینکه ولی مومنین در هر زمان و مکان به ترتیب خداوند یکتا؛ حضرت محمد ص و مومنین با صفات مذکور که در راس آنها حضرت علی ع و ذریه ی یازده گانه اش تا اباصالح المهدی عج به عنوان آل محمد ص می باشند که دو ولایت اخیر از فضل خداوند بر چنان اولیایی و نیز مومنین است که باید شکر گزار و قدر دان آن باشند.

8 ) این که روشن می شود در دین اسلام؛ برای مومنین، « ولایت » است که موضوعیت دارد و « ولّی » آنان به طور مطلق خداوند یکتاست و بعد هر کس را که او از فضل و رحمت خود به این امر مزین نماید، که رسولش حضرت محمد ص در امتداد ولایت خداوندی، ولی مومنین از جانب او و پس از وی هم به طریق اولی علی ع ولی مومنین است و به همین ترتیب معصومین تا مهدی منتظر عج و سپس هم برخی از مومنین بر برخی دیگر از آنان برابر آیه ی 71 سوره ی توبه که شرحش گذشت. امری که باید بدان ایمان داشت تا به لطف حضرتش از رستگاران بود.