2 ) « و الی مدین اخاهم شعیبا ^ج قال یا قوم اعبدوا الله ما لکم مِن الهٍ غیره ^ص و لا تنقصوا المکیال و المیزان ^ص إنی اریکم بخیر و انی اخاف علیکم عذاب یوم محیط. و یا قوم اوفوا المکیال و المیزان بالقسط ^ص و لا تبخسوا الناس اشیاءهم و لا تعثوا فی الارض مفسدین. بقیت الله خیرٌ لکم ان کنتم مؤمنین ^ج و ما انا علیکم بحفیظ. قالوا یا شعیب أصلَوتک تأمرک ان نترک ما یعبد آباؤنا أو ان نفعل فی اموالنا ما نشؤا ^ص انک لأنت الحلیم الرشید. قال یا قوم أرءیتم إن کنت علی بینة من ربی و رزقنی منه رزقاً حسنا ^ج و ما اُرید أن اخالفکم الی ما انهاکم عنه ^ج إن اُرید إلا الاصلاح ما استطعت ^ج و ما توفیقی إلا بالله ^ج علیه توکلت و الیه انیب. و یا قوم لا یجرمنکم شقاقی أن یصیبکم مثل ما اصاب قوم نوح أو قوم هود أو قوم صالح ^ج و ما قوم لوط منکم ببعید. واستغفروا ربکم ثم توبوا الیه ^ج ان ربی رحیمً ودود. قالوا یا شعیب ما نفقه کثیراً مما تقول و انا لنراک فینا ضعیفا ^ص و لولا رهطک لرجمناک و ما انت علینا بعزیز. قال یا قوم أرهطی اعز علیکم من الله و اتخذتموه وراءکم ظهریا ^ص ان ربی بما تعملون محیط. و یا قوم اعملوا علی مکانتکم انی عاملٌ ^ص سوف تعلمون مَن یأتیه عذابٌ یخزیه و من هو کاذبٌ ^ص وارتقبوا انی معکم رقیب. و لما جاء امرنا نجینا شعیباً والذین آمنوا معه برحمة منا و أخذت الذین ظلموا الصیحة فأصبحوا فی دیارهم جاثمین. کأن لم یغنوا فیها ^ق ألا بعدا لمدین کما بعدت ثمود. (84-95 هود ) » .

 الف ) آیات 84-86 هود، ابتدا به این امر اشاره دارد که شعیب ع رسول الاهی است که به عنوان برادرشان به سوی قوم مدین فرستاده شده است. ادامه ی آیات فوق به رسالت آن حضرت که آنها را به قومش به خاطر اعمال بدشان یادآور می شد و آیات خدا را برایشان می خواند تا از جانب خدا راهنمایی و رستگار شوند اشاره دارد مبنی بر اینکه فقط خدای یکتا را بپرستند که خدایی جز او نیست[1] و بعد اینکه نه تنها دست از کم فروشی بردارند بلکه به عدالت به هنگام کیل و میزان چیزها وفادار بمانند که همانا خیر آنان در این است و غیر این یعنی بر مسیر پرستش غیر خدا و کم فروشی رفتن از جمله فسادهای روی زمین است که عذاب خداوندی را بدنبال خود دارد. به هر جهت او برابر آیه ی 86 هود به قومش می گوید که بقیت الله برایشان بهتر است؛ البته اگر مومن هستند، که همانا او یعنی آن حضرت نگاهبان قوم گناهکار نیست. در واقع یعنی اینکه رسولان خدا فقط ابلاغ رسالت الاهی می کرده اند و وکیل و مراقب و محافظ مردم نبوده اند و این صفات تنها شایسته ی خداوندگار است.

ب ) آیه ی 87 هود به پاسخ قوم مدین به حضرت شعیب ع و گفته هایش که همه البته وحی الاهی است اشاره دارد مبنی بر اینکه آیا این " نماز خواندن " تو است که ما را از پرستش خدایانمان که سنت پدرانمان است و نیز از تصرف در اموالمان آنگونه که بخواهیم باز می دارد؟ بعد ادامه میدهند که براستی که تو بردبار و رشیدی.

    آنچه از این موضوع و تاکید بر آن یعنی " نماز " بر می آید؛ نخست اینکه به سابقه و دیرینگی این فریضه اشاره دارد و دوم اینکه پی برده می شود که به راستی که نماز از فحشا و منکر باز می دارد، همانگونه که قوم مدین خود اذعان دارند که این نماز خواندن او یعنی شعیب است که آنان را؛ هم از پرستش غیر خدا باز مید ارد و به یکتاپرستی دعوت می کند و هم اینکه از تبعات درآمدهای نامشروع ناشی از کم فروشی پند می دهد.

پ ) آیه ی 88 هود باز به رسالت حضرت شعیب در قبال قومش اشاره دارد مبنی بر اینکه او در طی این رسالتش بر یک بینه و حجتی از سوی پروردگارش برایشان است که آنان را از امور فوق یعنی پرستش غیر خدای یکتا و پرهیز از کم فروشی نهی و بر یکتا پرستی ( عبادت الله) و وفای در رفتار کردن به عدالت در کیل و میزان امر می نماید و در واقع هدف او از ابلاغ این رسالت های الاهی ، اصلاح امور آن قوم است و نه مخالفت با آنها. و نکته ی دیگر برابر این آیه ی کریمه اینکه باید دانست که توفیق تنها برای خداست که به هر کس بخواهد برای یاری دینش و مجاهده در راه او و... می دهد تا آیاتش را بر مردم بخواند به نحوی که با ایمان آوردن دست از گناهان بردارند و از غفلت بیرون آیند و رو به اصلاح امور بیاورند و ... همانگونه که این توفیق را به حضرت شعیب ع برای هدایت قومش یعنی مدین برای دست برداشتن از گناهان فوق عطا فرمود. نکته ی دیگر برابر بخش پایانی این آیه به تاسی از حضرت شعیب ع و در واقع به پیروی از سخن خداوند یکتا اینکه، باید ضمن ایمان به اینکه توفیق جز برای خدا نیست، بر او نیز باید تکیه کرد و به سوی او توبه و بازگشت نمود ت راهنمایی و رستگار شد.

ت ) آیات 89-90 هود به ادامه ی نصیحت های شعیب ع در قبال قومش یعنی مدین اشاره دارد مبنی بر اینکه همانطور که در آیه ی 84 هود رفت و در واقع عذاب خداوندی را که محیط است، بدانان یادآور شده بود؛ در این آیه ادامه می دهد که اگر به پندهای او که همه اتمام حجت است گوش نکنند و یکتاپرست نشوند و دست از کم فروشی بر ندارند و از عذاب خدا نترسند؛ لذا ترس او از این است که به خاطر این کارهایشان علیرغم آمدن هدایت الاهی به آنان عذابی برسد که به اقوام پیشین از گناهکاران رسیده یعنی اقوام نوح و هود و صالح ع. سپس در پایان یادآور می شود که عذاب شدن قوم لوط هم برایشان و از آنان دور نیست. یعنی دست کم خبر آن را شنیده اند که به خاطر فحشای لواط مورد بارش سنگ از آسمان واقع و طی این عذاب نابود شدند. به عبارت دیگر حضرت شعیب با بخش اخیر اندرز و انذار خود به قومش می گوید که شما حتمن عذاب قوم لوط که در نقطه ای دیگر از زمین دور یا نزدیک بوده اند با شنیده اید که خدای یکتا بر آنان رسولی فرستاد و چون آن کفار آن قوم به عمل فحشای لواط و در واقع فساد روی زمین ادامه دادند و رسالت حضرت لوط ع را تکذیب کردند و از مومنین نشدند؛ پس مورد عذاب الاهی واقع شدند، و اکنون اگر توسط شما[2] هم این گناهانتان ، چه شرک باشد و چه کم فروشی و نگه نداشتن ترازو ادامه یابد و تقوای الاهی پیشه ی خود نکنید و فرمان مرا[3] نبرید؛ دور نیست که عذاب خداوندی شما را هم به خاطر این فسادها روی زمین فرا گیرد ، امری که تردیدی در آن نیست ، همانگونه که مرتبط با اقوام پیشین که شرحشان گذشت اینگونه بود.

    آن حضرت در ادامه برابر آیه ی 90 هود و برای مصون ماندن قومش از عذاب مذکور به قومش می گوید که تنها راه رفع این عذاب به خاطر گناهانشان ، در آمرزش خواستن از خداوند و توبه به سوی او که بسیار مهربان است می باشد. و این بدان معناست که مومنین باید این مهم را مد نظر داشنه باشند و از گناهان خود از او آمرزش بخواهند و بدرگاهش توبه کنند تا مورد مهربانی اش قرار گیرند و سختی ها از آنان دور شود و حتا مورد عذابش واقع نشوند.

ث ) آیه ی 91 هود به واکنش قوم مدین در قبال پند و اندرز و انذارهای حضرت شعیب ع اشاره دارد مبنی بر اینکه آنان توجیه می آورند که بسیاری از آنچه را او می گوید نمی فهمند و بعد هم می افزایند که او در میان آنان فردی ناتوان است و اگر به اصطلاح واکنشی شدیدتر در رابطه با او و آنچه که می گوید[4] انجام نمی دهند یا تهدیدی دیگر همچون اینکه از شهر بیرونت می کنیم و ... را بیان نمی نمایند؛ همه و همه بدان خاطر است که ملاحظه ی قبیله اش را می کنند که مبادا با ضرر رساندن به او بین شان نزاعی رخ دهد و ...، به عبارت دیگر و بر اساس کلام مقدس الاهی، او نه تنها میان این قوم از نظر آنان ناتوان است بلکه برابر گفتارشان برایشان گرامی نیز نیست. پس روشن می شود که قوم مدین دارای قبایلی بوده است که آن حضرت جزو یکی از آن قبایل بوده است ، اما رسالتش برای تمام آن قوم یعنی مدین بوده است زیرا که همه ی این قوم شاید در شرک و کم فروشی و ... فارغ از کم و کیف قدرت قبیله ای و ... مشترک بوده اند. والله اعلم. البته برابر این آیه ی کریمه، قوم مدینْ حضرت شعیب ع را تهدید به سنگسار کرده بودند به نحوی که ضمن بیان ملاحظه ی قبیله اش، این موضوع را به او گفته بودند. یعنی سنگسار کردن رسول خدا به خاطر بیان حق و بازداشتنشان از تباهی و ناحق؛ اما ممانعت از این کار به خاطر قبیله اش؛ در حالی که سنگسار کردن برای انجام حق و پند دادن به آن نمی باشد. و این بدان معناست که یک قوم باید این قدر در تباهکاری های خود همچون کم فروشی و عدم مراعات عدالت در میزان و توزین چیزها غوطه ور باشد که گوشش از شنیدن حق ناتوان باشد و نتواند روی امور خردورزی نماید و دست به تهدیداتی به رسول خدا همچون سنگسار کردن و منت نهادن بر او در این زمینه مبنی بر دست کشیدن از آن به خاطر قبیله ی شعیب بزند.

ج ) آیات 92-93 هود گویای این امر است که حضرت شعیب ع در ادامه ی رسالت و گفتگوی خود با قومش یعنی مدین، بدانان می گوید که آیا قبیله و طایفه ی من در نزد شما از خدای یکتا عزیز و گرامی تر است؟ که در واقع شما به خاطر قبیله ام احترام مرا نگه می دارید و نه به خاطر خدایی که مالک و آفریینده ی همه چیز و همه کس است[5] و ... ؟ به هر جهت حضرت شعیب ع به آنان می گوید و اتمام حجت می کند که خدا بر آنچه انجام مید هد آگاه است و لذا هر کار که می خواهند انجام دهند که بزودی عذاب خوار کننده ی خدا خواهد آمد و آن وقت مشخص می شود که چه کسی زیانکار و خوار و دروغگو و چه کسی حق و بر طریق حق است.

چ ) آیات 94-95 هود به عذاب شدن قوم مدین به خاطر ستمکاری بر خودشان و نجات حضرت شعیب و مومنین همراه او به رحمت الاهی اشاره دارد و اینکه قوم مدین همانند قوم ثمود از رحمت خدا دورند.

    و این بدان معناست که همه از جمله مومنین باید بدانند که نه تنها باید از صمیم قلب یکتاپرست باشند و از شرک به خدا بپرهیزند که همانا " نماز " مصداق یکتاپرستی است، بلکه از هر گونه فساد و تباهی روی زمین با انجام کارهایی همچون مکر و نیرنگ علیه دیگران، شتاب در انجام کارهای بد که از اعمال قوم ثمود بود و نیز از کم فروشی و عدم مراعات عدالت در نگه داشتن ترازو داری و توزین چیزهایی که به مردم می فروشند یا از آنان می خرند، باید بپرهیزند که همانا بدون رو دربایستی و با توجه به این آیات، عذاب خدا را بدنبال خود خواهد داشت و در این امر همانگونه که مرتبط با اقوام ثمود و مدین صادق بود و عذاب خدا آنان را در بر گرفت، هیچ تخلفی نیست. پس باید به آیات الاهیِ آمده در قرآن کریم گوش فرا داد و فرمان برد که تمام این موارد از گناهان بزرگ است که خشم خدا را به عنوان مصادیق فساد روی زمین بدنبال خود دارد و دوری " رحمتش " را از عاملین به این گناهان.