[1] - چه آنکه غافلین از آیات الاهی یکی از گروههایی هستند که به این خاطر اهل آتشند: « إِنَّ الَّذِینَ لا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَرَضُوا بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّوا بِهَا وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ (7) أُولَئِکَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ (8 یونس) . که از جمله ی این آیات که باید ضمن ایمان به آنها از آن درس گرفت و از استکبار دست برداشت در رابطه با داستان فرعون می باشد که به وقت غرق شدن و درک مرگ ایمان آورد که از سوی خدا پذیرفته نشد : « وَجَاوَزْنَا بِبَنِی إِسْرَائِیلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْیًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِیلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ (90) آلآنَ وَقَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَکُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ (91) فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً وَإِنَّ کَثِیرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آیَاتِنَا لَغَافِلُونَ (92 یونس) . و حتا اینکه قوم و پیروان او نیز به خاطر غفلت از آیات خدا که در پی موسی و مومنین رفته بودند غرق شدند: « فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِی الْیَمِّ بِأَنَّهُمْ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا وَکَانُوا عَنْهَا غَافِلِینَ (136 اعراف) ».

[2] - « وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِنَ الْجِنِّ وَالإنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لا یَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِکَ کَالأنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ (179) ». آری برابر این آیه ی کریمه مشخص می شود که غافلین از جن و انس چه کسانی هستند و جایگاهشان کجاست. پس باید از سه عضو دل، گوش و چشم استفاده درست کرد و آیات خدا را شنید و دید و در آن تفقه کرد تا از غفلت به لطف خدا بیرون آمد و از اهل بهشت به یاری حضرتش بود. ان شاءالله. آمین یا رب العالمین. // و بدینگونه است در این رابطه آیات کریمه ی زیر پیرامون کسانی که وقتی پس از ایمان آوردن ، به خدا کافر می شوند؛ پس در زمره ی غافلون قرار می گیرند و در دنیا بر دل و دیده و گوش آنها از سوی خدا مهر می خورد و در سرای دیگر هم از زیانکارانند: « مَنْ کَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِهِ إِلا مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإیمَانِ وَلَکِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْرًا فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ  (106) ذَلِکَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَى الآخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ  (107) أُولَئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ وَأُولَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ  (108) لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی الآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرُونَ  (109 نحل)». به عبارت دیگر نباید در امور پیروی کورکورانه کرد بلکه باید دانست که این تنها خداوند یکتاست که از احوال بندگانش هیچگاه غافل نیست: «وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَکُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ وَمَا کُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غَافِلِینَ (17 مومنین) ». و غیر این مصداقی ندارد: « وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشْرَکُوا مَکَانَکُمْ أَنْتُمْ وَشُرَکَاؤُکُمْ فَزَیَّلْنَا بَیْنَهُمْ وَقَالَ شُرَکَاؤُهُمْ مَا کُنْتُمْ إِیَّانَا تَعْبُدُونَ (28) فَکَفَى بِاللَّهِ شَهِیدًا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ إِنْ کُنَّا عَنْ عِبَادَتِکُمْ لَغَافِلِینَ (29 یونس)» . بنابراین باید فرمان او و رسولش را برد و پیروی آیاتش را کرد؛ امری که خداوند یکتا ، به رسول خاتم ص دستور داده است که از بی خبران و غافلین نباشد: « وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ وَلا تَکُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ (205) إِنَّ الَّذِینَ عِنْدَ رَبِّکَ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَیُسَبِّحُونَهُ وَلَهُ یَسْجُدُونَ (206 اعراف) ». که البته تمام اینها بدان معناست که وقتی آیات خدا و دانش آن آمد و انسان شنید و یا دید؛ دیگر غفلت از آیات خدا توجیهی ندارد بلکه یک اتمام حجت است، پس باید ایمان آورد و در آنها اندیشه نمود و خردورزی پیشه نمود و به عقب باز نگشت چرا که آنگاه است که فرد مورد خشم خدا قرار می کیرد و از سوی او بر دل و دیده و گوشهایش مهر می خورد به نحوی که از غافلین و غافلون می شود و پایان کارش در آن سرا هم آتش دوزخ است، خواه جن باشد یا انس. که افزون بر این مطلب و بلکه متتم آن می توان به این آیه ی کریمه که بدان ایمان داریم اشاره کرد که حتا اگر بر پیامبر ص نیز آیات خدا از جانب حضرتش که همه حق است و باز بدان ایمان داریم وحی و نازل نمی شد او هم از غافلان بود و لذا از این جهت است که گفته می شود منظور از تبعات غفلت از آیات خدا؛ پس از آمدن دانش آن و خوانده شدن آن آیات توسط مومنین بر دیگران می باشد و یا پیش از آنها خواندن آیات خدا توسط رسولان خدا بر اقوامشان بوده است که چون همانند فرعون و قومش ایمان نیاوردند پس غرق شدند و ... : « نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ هَذَا الْقُرْآنَ وَإِنْ کُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِینَ (3 یوسف)». در واقع خداوند یکتا ستمگر نیست و هیچ قومی را که مصلح باشند نابود نمی کند: « وَمَا کَانَ رَبُّکَ لِیُهْلِکَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا مُصْلِحُونَ (117هود)». و نسبت به اقوامی هم که در غفلت به سر می برند نیز ستمگر نیست و تا رسولی برایشان نفرستد تا آیاتش را برایشان بخواند؛ خواه گروه جن باشند یا گروه انس؛ آنان را نابود نمی کند: « یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالإنْسِ أَلَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِنْکُمْ یَقُصُّونَ عَلَیْکُمْ آیَاتِی وَیُنْذِرُونَکُمْ لِقَاءَ یَوْمِکُمْ هَذَا قَالُوا شَهِدْنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَشَهِدُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ کَانُوا کَافِرِینَ (130) ذَلِکَ أَنْ لَمْ یَکُنْ رَبُّکَ مُهْلِکَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ (131 انعام)». با توجه به آیات 132-136. و تمام اینها بدان معناست که این از سنت خداوند است که رسولانی را برای خواندن آیاتش بر اقوامشان به سویشان بفرستد تا از غفلت بیرون آیند و مورد خشم خدا به خاطر گناهانشان و ستمگری هایشان بر خودشان واقع نشوند بلکه به فضل و اذن حضرتش به راه راست پس از ایمان آوردن راهنمایی و رستگار شوند: « وَمَا کَانَ رَبُّکَ مُهْلِکَ الْقُرَى حَتَّى یَبْعَثَ فِی أُمِّهَا رَسُولا یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِنَا وَمَا کُنَّا مُهْلِکِی الْقُرَى إِلا وَأَهْلُهَا ظَالِمُونَ (59 قصص) با توجه به آیات 52-70 »

و تمام اینها بدان معناست که باید فقط به آیات خدا ایمان آورد و پیروی آیات خدا را نمود و نه کلامی جز آن را که کلام مقدس خداوند همه حق است و ما بقی از روی ظن و گمان می باشد که همانا ظن و گمان هم هیچگاه کفایت از حق نمی کند : « وَمَا یَتَّبِعُ أَکْثَرُهُمْ إِلا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا یَفْعَلُونَ (36 یونس)».

[3] - إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ لا یَهْدِیهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ  (104 نحل) . پس روشن می شود که برخورداری از هدایت الاهی و دور ماندن از عذاب دردناک او در ایمان به آیات حضرتش جل عظمته و وحده لا شریک له می باشد. و از این لحاظ است که گفته و تاکید می شود که مومنین فقط باید آیات خدا را ضمن ایمان به آنها؛ آویزه ی گوش و چراغ راه خود در تمام زوایای زندگی خویش و مورد تفقه و فهم قرار دهند و نه جز آن را ، چرا که هدایت شدن از سوی خدا و یا در امان ماندن از عذابش برابر این آیه ی کریمه به ایمان به آیات اوست مشروط می باشد.